Բնական պաշարներ

Բնության մեջ եղած ամեն, ինչ մարդիկ օգտագործում են իրենց կարիքների համար, համարվում է բնական պաշար: Օրինակ՝ կաուչուկի ծառը գոյություն է ունեցել անհիշելի ժամանակներից, բայց այն պահից, երբ մարդիկ սովորեցին դրա հյութից ռետին ստանալ անվադողեր և շատ այլ իրեր պատրաստելու համար, այդ զարմանա­հրաշ ծառը բնական պաշար համարվեց:

Երկրի բնական պաշարները բազմազան են: Դրանցից ամենա­կարևորներն են հողը, օդը, ջուրը, արևի ջերմությունն ու լույսը: Բնական պաշարներ են ապարները, մետաղները, հանածո վառելիքը: Բնական պաշար են նաև բույսերն ու կենդանիները, որոնք մարդն օգտագործում է որպես սնունդ կամ արտադրության համար հումք, ասենք՝ բամբակից, վուշից ու բրդից թել են ստանում, կաշվից կոշիկ են կարում և այլն: Բույսերն ու կենդանիները համարվում են վերանակնգնվող պաշարներ:

Կարո՞ղ եք բացատրել ինչու:

Բայց բնության բարիքների մի մասն էլ չվերականգնվող Է: Դրանց պաշարներն անսահման չեն և կարողեն սպառվել:

Բնության բարիքները խնայելու միջոց է երկրորդային օգտագոր­ծումը: Օրինակ՝ օգտագործված թուղթը, թիթեղյա տուփերը, պլաստ­մասե իրերը, ապակին կարելի է վերամշակել և կրկին օգտագործել:

Բնության բարիքները գրեք երկու սյունակով՝ վերա­կանգնվող և չվերականգնվող.

1.-պղինձ, ձուկ, նավթ, հացահատիկ, կաուչուկ, կավիճ, բամբակ, աղ, կաթ, մարմար, ձու, քարածուխ, բուրդ, երկաթ, միս, բանջարեղեն, տուֆ, արծաթ,

Ինչո՞վ է վտանգավոր աղտոտված օդը:-

Այն վտանգավոր է մարդու առողջության համար,

Ինչո՞վ է վտանգավոր աղտոտված ջուրը:

Այն վտանգավոր է մարդու առողջության համար և կենդանիների

Ինչպե՞ս կարող եք փոխել «վնասող» գործողությունների ազդեցությունը:

Եթե աղբ թամենք գետնին բնությունը կաղտոտվի։ Դրա համար պետք է հավաքել աղփը և տանել վերամշակման։

Վերականգնվողչվերականգնվող
 ձուկ պղինձ
 հացահատիկ, նավթ,
 կաուչուկ,  կավիճ
 բամբակ, աղ
 կաթ, մարմար,
 ձու քարածուխ,
 բուրդ,միս, բանջարեղեն, տուֆ, արծաթ,երկաթ,

Գործնական քերականություն

Գործնական քերականությունից կատարի´ր հետևյալ առաջադրանքները.

Խոսքի մասեր

149. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանող մի քանի բառ գրի´ր:

Օրինակ՝

Ինչպե՞ս մոտեցավ: – Արագ մոտեցավ: Իսկույն մոտեցավ: Լրջորեն մոտեցավ:Կամաց–կամաց մոտեցավ: Հազիվհազմոտեցավ: Հետզհետեմոտեցավ: Եվ այլն:

Ո՞վ եկավ:-Մայրիկը եկավ, հայրիկը եկավ, քույրիկը եկավ, եղբայրը։
Ի՞նչը քաղցրացավ:-Սուրճը քաղցրացավ, թեյը քաղցրացավ։
Տատը ի՞նչ է անում:-Տատը գործ է անում, տատը ճաշ է եփում։
Գիրքը ի՞նչ է լինում:-Գիրքը ընկնում է, գիրքը այրվում է։
Ինչպիսի՞շնիկ է:-Լավ շնիկ է, տխուր շնիկ է։
Ինչպե՞ս գտավ:-Հազիվ գտավ, դժվար գտավ։
Ե՞րբ եկավ;-Շուտ եկավ, ուշ եկավ։

150. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանող մի քանի բառ գրի´ր:
Ո՞վ մտավ:-Մայրիկը մտավ, երեխան մտավ։
Տղան ի՞նչ արեց:-Տղան խաղաց, Տղան գիրք կարդաց։
Անձրևը ի՞նչ եղավ:-Անձրևը վերջացավ, անձրևը եկավ
Ինչպիսի՞ դաս էր:-Հետաքրքիր դաս է, վատ դաս է։
Ո՞ր գզեստն է հագին:-Կարմիր զգեստն է հագին, Գեղեցիկ զգեստն է հագին։
Ինչպե՞ս մոտեցավ:-Արագ մոտեցավ, դանդաղ մոտեցամ։
Ե՞րբ կգամ:-Շուտ կգամ, ուշ կգամ։
Ինչքա՞ն հետաքրքիր է:-Շատ հետաքրքիր է։

151. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությանը բացատրի´ր:

  Ա​                ​Բ

Անտառ         –​խշշում է

աղջիկ           –​խաղում է

մարդ             –​կանգնում է

մեքենա         –​սլացավ

քամի             –​դադարեց

Ա խմբի բառերը գոյական են, իսկ Բ խմբի բառերը ածական։

152. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր:

Ա​                Բ

Պար       –​ պարում է
երգ​   –​ երգել է
կանչ​   – ​ կանչել է
հարց ​   –​ հարցրել է
կապ​   – ​ կապում  է

Ա խմբի բառերը եզակի են, իսկ Բ խմբի բառերը հոգնակի։

153. Ա և Բ  խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր (ի՞նչեն  ցույց տալիս, ի՞նչ հարցերի են պատասխանում): Բ խմբի բառերին ին՞չ անուն կարելի  է տալ:

Ա. Տղա, թանաք, խրճիթ, արգելք, բաժակ, բանալի, տատիկ, ուսուցչուհի, թռչուն, հեղեղ, դերձակ:
Բ. Հնձում ենք, խաղում էինք, լուսավորում ես, կտցահարեց, վազում էիք, թակում եմ, հեղեղել է, խռնվում են, շփոթեցի, բացել եք:

154. Տրված բառախմբերում պակասող բառերն ավելացրո´ւ , որ դառնան նախադասություննր:

Բակում մի երիտասարդ սրինգ կար։
Երեխան քարերի մեջ ինչ–որ բան արեց։
Մի մարդ մութ գիշերով ձոր գնաց։
Անձրևը անընդհատ գալիս էր։
Արևի առաջին շողերի հետ քաղաքն աղմուկով դուրս եկավ։

155. Նախորդ աոաջադրանքը կատարելիս ինչպիսի՞բառեր ավելացրիր:

Դրանք բայեր են: Հին հայերենում«բայ»նշանակում է «խոսում է, ասում է»:

156. Ի՞նչ ընդհանրություն ունեն ընդգծված բառերը(ի՞նչ հարցի են պատասխանում, ի՞նչեն ցույց տալիս)։

Արջը տանձ է ուտում:
Մեր բարդին սոսափում է:
Սևաչյա աղջիկը երգում է:
Միայնակ ծաղիկը սպասում էր վերջին քամուն:
Անվանի մարզիկի հետ հանդիպելու կգա՞ս:
Նա մոտեցավ խշշացող գետին:

157. Գոյ արմատով կազմված բառերի բացատրությունը կարդա՛:
«Գոյական» անունն ինքդ բացատրի´ր:

Գոյ – էակ, էություն, արարած:
Գոյություն – լինելը, լինելիություն:
Գոյանալ – գոյություն ստանալ, առաջանալ:
Գոյատևել – գոյություն ունենալով տևել, շարունակվել:
Անգո – գոյություն չունեցող:
Գոյական-պատասխանում է ո՞վ և ի՞նչ հարցերին։

158. Փորձի´ր բացատրել, թե ընդգծ վածբառերը ինչո՞ւ են կոչվում գոյականներ:

Այդ մարդը համարյա ամեն ինչ հիշում է:
Ծերունի արաբը մի բլուր ցույց տվեց՝ ասելով, որ այնտեղ է փետրվող պալատը:
Բաբելոնյան աշտարակը փնտրել են և´ հնագետները, և´ նրանք, որոնք ուղղակի գանձեն փնտրել:
Այժմ ավելի հազվադեպ էր քարավանան ցնում այդ ժայռի տակով, և աղբյուրի մոտ ավելի հազվադեպ էր մարդ երևում:
Քամին պատին փակցված ազդագիրն էր պոկում:
Կյուրոսն այնտեղ մի քաղաք էր հիմնել:

Որովհետև գոյականը պատասխանում է ո՞վ և ի՞նչ հարցերին։

159. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի՛ր:

Ա​​ Բ

Դեղին​ ​– ​դեղնել
փոքր ​– ​փոքրանալ
բարի ​– ​բարիանալ
սիրուն​– ​սիրունանալ

Մաթեմատիկա

Հետևյալ կոտորակներից, որո՞նք են իրար հավասար

25/40, 65/104, 48/96, 5/8, 2/4, 60/96

48/96 և 2/4

25/40 և 5/8

65/104 և 60/96

65/104 և 5/8

1128. Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք այն թիվը, որի դեպքում կստացվի հավասարություն:ա) 1/2=*/81/2=4/8բ) 1/3=*/271/3=9/27գ) 2/5=*/202/5=8/20դ) 5/6=20/*5/6=20/24ե) 4/3=16/*4/3=16/12զ) 7/8=21/*7/8=21/24է) 2/3=*/272/3=18/27ը) 4/*=2/234/46=2/23թ) */10=101/10=10ժ) 1=2/*1=2/2

Մաթեմատիկա 07.02.2024

Առտղանիշների պոխարեն ինճ թիվ գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն։
21-3=18
3×6+1=19
(7+5)x2=24
6×18=(43+5)
8x(2×4)=64
(2.1)x48=64

1111․

Արտահայտեք՝

ա) մետրերով ․

105 կմ =105000 մ

10300 սմ = 103 մ

բ) քառակուսի մետրով ․

10 կմ ² = 100000000 մ ²

210000 սմ ² = 21 մ ²

Բնագիտություն

Երկիրը պտտվում է ոչ միայն իր առանցքի շուրջը, այլև Արեգակի: Իր առանցքի շուրջը Երկրի պտույտն անվանում են օրական պտույտ, իսկ Արեգակի շուրջը՝ տարեկան պտույտ: Այդպես են կոչվում, որովհետև Երկիրն  իր առանցքի  շուրջը  մեկ լրիվ  պտույտը կատարում է  մեկ օրում, իսկ Արեգակի  շուրջը՝ մեկ տարում: Տարվա տևողությունը 365 օր 5 ժամ 48 րոպե 46 վայրկյան է: Չորրորդ տարվա փետրվար ամիսն ավելանում է 1 օրով, և օրերի քանակը դառնում է 29 օր, իսկ տվյալ տարին  ունենում է 366 օր: Այդ տարին համարվում է նահանջ տարի:

Այն ուղին, որով շարժվում է մոլորակը, կոչվում է ուղեծիր:  Այլ կերպ ասած՝ դա նրա հետագիծն է: Արեգակի շուրջը Երկրի  պտտման  ուղեծիրը  գրեթե շրջանագիծ է: Արեգակի շուրջը Երկրի տարեկան պտույտի մասին կարելի է պատկերացում կազմել՝  դիտելով տելուրիում կոչվող սարքի աշխատանքը: Երկրի տարեկան պտույտով է պայմանավորված տարվա չորս եղանակների ( գարուն, ամառ, աշուն, ձմեռ)  կանոնավոր հերթափոխը, որն ունի  հետևյալ  երեք պատճառները.

ա) Երկրի պտույտը Արեգակի շուրջը,

բ)  Երկրի պտտման առանցքի թեքությունը ուղեծրի հարթության նկատմամբ,

գ) տարածության  մեջ  նրա պտտման առանցքի ուղղության  անփոփոխ լինելը:

Այն   կիսագնդում, որով Երկիրն ուղղված է դեպի Արեգակը, ամառ է, իսկ մյուս կիսագնդում՝ ձմեռ: Հունիսի 22-ին հյուսիսային կիսագնդում ամենաերկար ցերեկը և ամենակարճ գիշերն է, իսկ հարավային  կիսագնդում՝ ամենակարճ ցերեկը  և ամենաերկար գիշերը: Դեկտեմբերի 22-ին հյուսիսային կիսագնդում  լինում են ամենակարճ  ցերեկը և ամենաերկար գիշերը, իսկ հարավային կիսագնդում ՝ հակառակը:

nk

Հունիսի 22-ը հյուսիսային կիսագնդում կոչվում է ամառային արևադարձի օր, իսկ դեկտեմբերի 22-ը՝ ձմեռային արևադարձի օր:

Սեպտեմբերի 23-ին ու մարտի 21-ին գիշերվա և ցերեկվա տևողությունները հավասարվում են: Հյուսիսային կիսագնդում մարտի 21-ը կոչվում է գարնանային գիշերհավասարի օր, իսկ սեպտեմբերի 23-ը՝ աշնանային գիշերահավասարի օր:

Այլ է պատկերը բևեռներում. մարտի 21-ից մինչև սեպտեմբերի 23-ը  վեց ամիս Հյուսիսային բևեռում ցերեկ է, որը կոչվում է բևեռային ցերեկ : Այդ նույն ժամանակամիջոցում Հարավային բևեռում գիշեր է, որը կոչվում է բևեռային գիշեր:

Սեպտեմբերի 23-ից մինչև մարտի 21-ը Հյուսիսային բևեռում լինում է բևեռային գիշեր, իսկ Հարավայինում՝ բևեռային ցերեկ:

The clever monkey

Once upon a time, there was a clever monkey. He lived on a
beautiful island, in an apple tree. One day, a crocodile swam
to the island. ‘I’m hungry,’ he said.
So the monkey threw a red apple to the crocodile. The
crocodile munched and munched. The next day, the
crocodile came back. ‘Please, may I have two apples?’ he asked. He ate one and gave
one to his wife.
The crocodile went to see the monkey every day, to listen to his tales and eat his
apples. He wanted to be clever, just like the monkey. The crocodile’s wife had an idea.
‘Why don’t you eat his heart? Then you’ll be clever, just like him!’
The next day, he said to the monkey, ‘Come to my house! We’ll have lunch together, to
thank you for the apples.’
But when he arrived, the crocodile snapped and said, ‘Monkey! I want to eat your heart,
so I can be as clever as you!’
The clever monkey thought quickly and said, ‘But… I haven’t got my heart here. It’s on
the island, in the apple tree.’
They all went back to the island. ‘Wait here, and I will get my heart,’ said the monkey.
The monkey quickly climbed the tree and sat at the top. ‘Oh, Crocodile. You are
greedy. Of course you can’t have my heart. And now, you can’t have my apples!’ And
the clever monkey laughed and laughed!

https://learnenglishkids.britishcouncil.org/sites/kids/files/attachment/short-stories-story-time-the-clever-monkey-transcript.pdf